TV feljton: Portreti - Marija Crnobori
https://www.youtube.com/watch?v=YyW4rJ3Y5DI
Jedna od najznačajnijih glumica svoga doba i članica Jugoslovenskog dramskog pozorišta od osnivanja, Marija Crnobori, preminula je krajem prošle godine u 96. godini u Beogradu. I pored toga što je najveće uloge u pozorištu odigrala pre 60, a sa scene se zauvek povukla pre 30 godina, ona kao mit traje u sećanjima publike, u knjigama, na crno-belim fotografijama i retkim dokumentarnim snimcima. Marija je, beleže hronike, bila poslednja velika tragetkinja evropskog teatra. Rođena je u Istri, u malom mestu Banjole kod Pule, 1. oktobra 1918. godine. Njeni glumački počeci bili su u zagrebačkom HNK i Narodnom pozorištu u Rijeci, gde je vrlo brzo postala prava zvezda scene. Godine 1947, na poziv Bojana Stupice, sa rediteljem i suprugom Markom Fotezom prešla je u Beograd. Donosi svoje glumačke talente, vrhunski profesionalizam i veliku posvećenost radu u izgradnji novog teatra - Jugoslovenskog dramskog. Svoje najvažnije uloge ostvarila je na Velikoj sceni ovog pozorišta: Sofoklovu Antigonu, Rasinovu Fedru, Šekspirovu Ledi Magbet (Magbet) i Reganu (Kralj Lir), Geteovu Ifigeniju (Ifigenija na Tauridi). Bila je stub-oslonac repertoara ove Kuće: naslovne uloge u dramama Ljubov Jarovaja K. Trenjova i Kandida B. Šoa, Sofija Aleksandrovna u Čehovljevom Ujka Vanji, Jula u Peri Segedincu Laze Kostića, Katarina Ivanovna u Braći Karamazovi od Dostojevskog, kod Krleže Klara u Ledi, Jadviga Jasenska u Na rubu pameti i Laura Lembahova u U agoniji, Kler u Ženovim Sluškinjama, Jokasta u Hristićevim Čistim rukama... Sa Markom Fotezom je učestvovala i u osnivanju Dubrovačkih ljetnih igara (Ofelija u Hamletu 1952. i Gertruda 1956, Titanija u Snu letnje noći, Ida u Dubrovačkoj trilogiji i druge uloge). Nagrađivana je i odlikovana najvećim priznanjima za posebna ostvarenja i životno delo kao što su Sterijina nagrada (1968), Oktobarska nagrada grada Beograda (1960), Sedmojulska nagrada za životno delo (1974), Dobričin prsten (1992). Godine 2009. svečano joj je dodeljena Povelja Sabora čakavskog pjesništva Žminj a 2013. na Dan državnosti Republike Srbije predsednik države Tomislav Nikolić odlikovao ju je Sretenjskim ordenom III reda. Uz retko objavljivane fotografije i dragocene snimke iz arhiva RTS-a, Olivera Milošević, autor i urednik ove emisije, prati razvoj i vrhunce u karijeri ove neobične glumice, ali i kontekst vremena u kojem se razvijala njena karijera. Gledaoci će biti u prilici da uz dokumentarne tonske zapise čuju kako je to Marija Crnobori tumačila svoje nezaboravne uloge, ali i kakav je njen glumački pristup i životna filozofija. Emisija je svedočenje o bogatom životu jedne vanserijske glumice i mudre, skromne i jednostavne žene. Autor i urednik: Olivera Milošević
Marija Crnobori (Banjole, 1. listopada 1918. - Beograd, 21. listopada 2014.), hrvatska filmska i kazališna glumica